صاحب عزای دوم
نزدیک به دوهفته از زلزله در غرب ایران می گذرد. بنا به ادعای محمد شکرچیزاده، رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی «ایران حدودا هر ۱۰ سال یکبار، یک زلزله بالای ۷ ریشتری را تجربه میکند که ما با شرایط موجود بناهای تاریخیمان، باید بگوییم این ساختمانها حتی توانایی مقاومت در برابر قدرت کمتر از آن را هم ندارند، مسئلهای که باید هرچه سریعتر مورد توجه قرار بگیرد.» واقعیت امروز اینست که بناهای تاریخی استوار ایستادند اما خانه های تازه ساز «مسکن مهر» بر سر ساکنین ویران شدند.
تنهایان
(حدودا، 20 روز پیش) نهادهای مختلف در داخل کشور مشغول برگزاری هفته «پدافند غیر عامل» بودند. هر روز از این هفت روز را با یک
شعار مزّین کرده بودند و در تمام استانداری ها، از مدارس گرفته تا شهر و بخش و روستاها، خود را به این مقوله مشغول کرده بودند.
به گزارش فارس، سردار
غلامرضا جلالی «در همایش مصونسازی زیرساختهای کالبدی که از طریق ویدئوکنفرانس در محل سالن آمفیتئاتر شرکت مخابرات استان کردستان برگزار شد، اظهار کرد: از تاریخ ۶ تا ۱۲ آبان ماه به عنوان هفته پدافند غیرعامل نامگذاری شده و تهیه الزامات پدافند غیرعامل ضروری است..... در حوزه پدافند غیرعامل ۴۴ نوع تهدید در کشور داریم، اذعان کرد: این تهدیدات دو نوع ویژگی دارد که شامل تهدیدات طبیعی که انسان در آن دخیل نیست و تهدیدات انسانساز و غیرطبیعی که ماهیت آن انسانساز است و به دست بشر رخ میدهد..»
به زبانی ساده، جمهوری اسلامی، کلیّه نهاد های «مردمی»، نظامی، انتظامی، سپاه، هلال احمر، و ...و....، نه تنها به لحاظ علمی، آمادگی برای بروز هر رویداد و «بحران»ی را داشتند، بلکه «هفته»ای را هم به آن اختصاص داده بودند تا هم مردم را با توانمندی های نظام آشنا کنند، و هم اینکه مشکلات را به زیر ذره بین ببرند. می دانیم که، پس از زلزله، جمهوری اسلامی و نهادهای وابسته، مثل حمار در گل گیر کرده، و اگر کمک های مردمی نبود، وضع و موقعیت آسیب دیدگان زلزله بسی بدتر از آنچه که هست، می بود.
برای اینکه بهتر و بیشتر با فاجعه ای که مردم (امروز و در آینده) با آن روبرو هستند آشنا شویم به چند نقل قول توجه کنیم:
«
معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر گفت: اسکان اضطراری زلزله زدگان غرب کشور فقط برای 45 روز است و پس از آن ، نهادهای دیگری چون بنیاد مسکن باید اقدام به اسکان موقت زلزله زدگان کنند.... وی همچنین درخصوص آبگرفتگی برخی از چادرهای زلزله زدگان ، منکر این معضل برای چادرهای یاد شده نشد و در عین حال اظهار کرد: وظیفه هلال احمر اسکان اضطراری زلزله زدگان است و قطعاً این چادرها نیز محدودیت هایی دارند..... هم اکنون شرایط سخت و دشواری در منطقه زلزله زده وجود دارد.... چادرهای اهدایی جوابگوی نیازهای مردم زلزله زده در فصل سرما نیست......»
«
نماینده مجلس اسلامی، داوود محمدی در گفتوگو با ایسنا درباره این که با توجه به احتمال وقوع زلزله در تهران و هشدارهای مکرر کارشناسان درباره نامناسب بودن زیرساختهای شهری چه اقداماتی را برای تامین جان مردم و کاهش آسیبهای مادی باید انجام داد؟ .... زلزله کرمانشاه نشان داد نه تنها کشور ما آسیب پذیر است بلکه برنامهریزی های مناسبی هم نداریم، ..... »
«ایسنا:
صدای پای زلزله در تهران به گوش می رسد - محمد سالاری رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر تهران: در صورت وقوع این زلزله وسعت و عمق تخریب آنچنان گسترده خواهد بود که تصور آن هم برای ما سخت است. زیرساخت های تهران دچار مشکل قابل توجهی است. کانالهای تاسیسات شهری در تهران نداریم، بهطوری که تمام شبکههای توزیع نیروی ما به صورت سنتی - دفنی است که سیستم را آسیبپذیر میکند....
محمد میرزایی، یک استاد دانشگاه: سطح آبهای زیرزمینی در مناطق جنوبی شهر تهران بالاتر از سایر مناطق است. بنابراین در صورت وقوع احتمالی زلزله و مخصوصا فعال شدن گسل های شمال و جنوب ری احتمال روان گرایی خاک در این مناطق بسیار زیاد است. در مناطق 15، 16، 20 و نواحی جنوبی همانند مناطق 11، 12 و 14 سطح آبهای زیرزمینی بسیار بالا است و سطح ایستایی نیز تا عمق 15 متری زمین بالا آمده و این گونه مناطق در اثر وقوع زلزله روان گرایی خاک خسارات زیادی را به بار می آورد؛ به طور کلی در مناطقی که زمین از خاک های ریزدانه سست تشکیل شده و سطح ایستایی تا عمق 10 متری زمین بالا آمده به هیچ عنوان نباید ساخت و ساز انجام شود و در صورت اجبار باید خاک این مناطق آماده سازی شود مواردی که در مناطق جنوبی تهران مدنظر قرار نگرفته است......
محسن هاشمی ریاست شورای اسلامی شهر تهران: اگر زلزلهای به بزرگی زلزله کرمانشاه در تهران رخ دهد، ۲۰۰ هزار ساختمان تخریب کامل و ریزش خواهند داشت و ریزش این تعداد ساختمان به طور قطع یک میلیون کشته و مصدوم خواهد داشت که این یک فاجعه است....»
«
سردار حسین اشتری از آسیب 70 درصدی زلزله به فضای سخت افزاری ناجا در مناطق زلزله زده غرب کشور خبر داد.: در این حادثه به نیروی انتظامی هم خساراتی وارد شد به طوری که تعدادی از پاسگاهها، کلانتریها و مراکز انتظامی به واسطه زلزله اخیر آسیب دیدهاند؛ بخشی صد درصد و بخشی 40 تا 50 درصد و در مجموع 70 درصد اماکن ما در شهرهای زلزله زده آسیب دیده است و متأسفانه برخی از نیروهای ما نیز با مصدومیت جدی روبرو شده اند.»
پدافند غیر عامل
برخی بر این باورند که زلزله خواست خداست. برخی دیگر می گویند که زمین لرزه ها، غالباً مرتبط با گسل های راندگی هستند که توسط چین ها و رسوبات بالایی پوشیده شده است. هرچه که باشد، به طبیعت زمین بر می گردد. در تمام کشورها، نهادهایی که کارشان «پدافند غیر عامل» است، با مانورهای روزانه و ماهیانه و سالانه سعی در ارتقاء توانمندی خود کرده، تا بتوانند در روز موعود، «بحران» را «مدیریت» کنند.
در زلزله کرمانشاه، عملا ثابت شد که هیچ کدام از این نهادها، از هلال احمر که قرار است «سیاسی» نباشد، تا ناجا و سپاه و ...، هیچکدام، هیچکدام... نتوانستند به «داد» مردم آسیب دیده برسند. چه «تنها»یند این مردم؟!
چه خوب که زلزله هر روز رخ نمی دهد، و اگر رخ بدهد محدود به یک منطقه جغرافیایی است. اما برای لحظه ای تصور کنیم که «جنگ»ی رخ دهد. روی سخن من به تمام آنهایی است که برای ترامپ و بن سلمان و خامنه ای سوت زده و هورا می کشند. برای لحظه ای تصور کنیم که «جنگ»ی رخ دهد. جت های عربستان و اسرائیل و «ائتلاف عربی» و آمریکا و .... در آسمان ایران به پرواز درآمده و بر سر مردم بمب های چند تُنی بریزند.
به راستی این جماعت حرّاف و دروغگو و دزد که کارشان «پدافند غیر عامل» است در چنان سناریویی، چه سرگیجه ای خواهند گرفت؟ برای لحظه ای، تصور کنیم که چند بمب فرود آید و چند ساختمان در تهران و کرمانشاه و شیراز و مشهد بر سر مردم خراب خواهد شود، و یا همچون ساختمان پلاسکو به آتش کشیده شود؟ چه کسی به آسیب دیدگان آب و چادر خواهد داد؟ چه کسی به آنها دارو می رساند؟
در همین زلزله، بسیاری از راه های کوهستنای به علت ریزش، بسته شده بود. امروز خبر از «
برف و کولاک در 10 استان کشور» گزارش می شود. آنهایی که مدعی هستند در جریان زلزله کرمانشاه توانستند به یاری مردم آسیب دیده بشتابند، به این سوال پاسخ دهند که اگر «جنگ»ی رخ دهد، چگونه می توانند به مردم آسیب دیده و جنگزده، در سطح ایران، یاری برسانند؟
در آغاز پرسیده بودم که به جز جمهوری اسلامی، دیگر چه کسی «صاحب عزاست؟» پاسخ آسان است. اگر جمهوری اسلامی بتواند جنگ دیگر و یا بحران دیگری را مهیا ببیند، صاحب عزا کسی نیست به جز «ملت شریف ایران».
شک ندارم که اگر جمهوری اسلامی به «راست میانه» نچرخد، صاحب عزا «مردم» خواهند بود، و «جنگ» در دستورکار قرار می گیرد. «سکوت» به هر دلیل و بهانه ای «خیانت» است، حتی اگر احتمال وقوع «جنگ» را یک در میلیارد بدانیم، باید علیه آن علنا موضع بگیریم.
اما، پس از شکست داعش، و اگر «جنگ»ی به وقوع بپیوندد، آیا صاحب عزای دیگری هم باید سیاهپوش شود؟
علی ناظر
4 آذر 1396
25 نوامبر 2017