گفته می شود که برجام همچون زهری کشنده باعث شده تا جناح های مختلف نظام به جان هم بیفتند. عراقچی می گوید « اگر برجام نبود، ترامپ ابزارهای بسیاری برای مقابله با ایران داشت»، و خامنه ای پاسخ می دهد: « آن مسئول اروپایی هم به مسئولان ما میگوید <اگر برجام نبود وقوع جنگ حتمی بود>، اما این حرف یک دروغ محض است و آنها می خواهند ذهن ما را از جنگ واقعی یعنی نبرد اقتصادی منحرف کنند و به جنگ نظامی سوق دهند تا مسئولان کشور از تمرکز در عرصه پیشرفت اقتصادی و توجه به جنگ فرهنگی غربیها با ملت ایران باز بمانند». روحانی توپ را به زمین خامنه ای می اندازد و می گوید که او از روز نخست حامی برجام بوده است «رهبر معظم انقلاب به لحاظ جایگاه بلندشان در کشور، از ابتدا مذاکرات و مذاکرهکنندگان را موردحمایت قرار داده و آنها را هدایت کردند و با حمایت ملت، هدایتهای رهبری و لطف خدا توانستیم به پیروزی برسیم»
بنابراین اگر این فرض درست باشد که برجام، «جام زهر دوم» نظام است، باید آن را به فال نیک گرفت و جمهوری اسلامی را به ورود به «برجام 2 و 3و ...» تشویق کرد. هر برجامی، و یا هر «جام زهری» می تواند نظام را یک گام به مرگ نزدیک کرده، و هزینه سرنگونی را کمتر کند. محمدجواد لاریجانی تأکید می کند که «مذاکره مجدد درباره برجام سم مهلک است».
از سوی دیگر، روحانی می گوید: «برجام توافقی است که با رویکرد برد – برد تدوین و امضا شد و امروز همگان باید برای تداوم این توافق تلاش کنند چرا که هر حرکتی در راستای تضعیف آن ، می تواند همه کشورها را در روند حل مسایل منطقه ای و جهانی ، نسبت به کارایی مذاکره و توافق، بدبین و ناامید کند. » بنابراین، اگر معتقدیم که برجام راهکاریست برای گریز جمهوری اسلامی از سرنگونی و در راستای خرید زمان که برای ادامه حیات جمهوری اسلامی طراحی شده است، و اگر بر این باوریم که موفقیت ورود نظام به «برجام منطقه ای» (حل سیاسی مشکلات فیمابین کشورهای حوزه خلیج فارس و همجوار اسرائیل) می تواند نظام را از سقوط کامل نجات دهد، و آنطور که روحانی می گوید «مهمتر از مذاکرات هستهای و برجام، پیام برجام و فرصتی است که برجام برای ما ایجاد کرده است». و خلاصه اینکه اگر برجام را در تضاد با پروسه سرنگونی، و فرصتی برای برای جمهوری اسلامی ارزیابی می کنیم، در چنین حالتی، دیگر نمی توان برجام را به مثابه جام زهر، و دوای مهلک ارزیابی نمود. برجام دارویی است حیات بخش.
پیشنهاد می کنم تا تکلیف خود با ماهیت «برجام» را روشن کرده و در آن راستا فعال شویم، و هر روز، بنا به شرایط روز و گرمی و سردی هوا، موضع نگیریم.
علی ناظر
28 بهمن 1395