می‌برزند ز مشرق شمع فلک زبانه
ای ساقی صبوحی درده می‌‌شبانه
گر سنگ فتنه بارد فرق مَنش سپر کن
وَر تیر طعنه آید جانِ منش نشانه

«لِوی‌یاتان» های خودخواه و بی‌مایه

توماس هابز Thomas Hobbes  فیلسوف انگلیسی و پایه‌گذار نظریه‌ی دولت مدرن، که به فیزیک و ریاضیات هم علاقه داشت و با گالیله دوست بود، کتابی دارد به نام « لِوی‌یاتان » Leviathan

این کتاب در ۱۶۵۱ میلادی (یکی دو سال بعد از حمله شاه عباس دوّم پادشاه مست و منگ صفوی به قندهار)، منتشر شده‌ و تاثیر بسیار مهمی در فلسفه غرب گذاشته است.

لِوی‌یاتان לִוְיָתָן اشاره به یک هیولا و غول عظیم الجثه ای است که از دریا سَرک می‌کِشد و مثل و مانند ندارد. این نام از باب چهل و یکم ایوّب، در تورات گرفته شده‌است.

توماس هابز می‌گوید انسان با خشونت، چفت است و دست از جنگ و ستیز برنمی‌دارد و به همین دلیل به آقابالاسری که به او امر و نهی کند (به لِوی‌یاتان) نیاز دارد و برای پایان دادن به جنگ و خشونت، چاره کار این است که به «دولت قدرتمند» تن دهد و الزاماتش را بپذیرد.

به قول فارابی در « السیاسه المدنیه » (سیاست شهری):

برای اینکه جنگ و ستیز از میان برداشته شود و هر عضوی وظیفه خود را انجام دهد، همه باید تابع یک رهبر و فرمانده باشند و آن فرمانده نیز حکیم و دانا و متصف به اخلاق حمیده...

ولی شاهدیم که در عمل، این «نقظه خارج از خود»، توسط دجالّان و جلاّدان، یعنی «لِوی‌یاتان های مستبد و بی‌مایه»، اشغال شده و گرگها گرگ‌تر شده‌اند.

........................................................................

 دوستان دیروز به زندان می‌افتند و شکنجه می‌شوند.

ویلیام گلدینگ  William gerald golding  در رمان «سالار مگسها» lord of the flies  که از جمله آثار برجسته کلاسیک جهان است و از آن دو فیلم سینمایی هم ساخته شده‌، ماجرای شگفت انگیز گروهی پسربچه را روایت می‌کند که برای دور ماندن از خطرات جنگ...، عازم منطقه ای امن می‌شوند ولی سقوط ناگهانی هواپیما آنان را مجبور می‌کند در یک جزیره فرود آیند و آنجا (بدون مربی و پدر و مادر)، ساکن شوند.

اگرچه «سالار مگسها»، شرایط اجتماعی و سیاسی زمان جنگ جهانی دوم را به تصویر می‌کشد، و مربوط به زمانی است که بریتانیا تحت حملات هوایی آلمان قرار داشت و بسیاری از مردم انگلیس مجبور به ترک وطن بودند... اما، گویی آینه اوضاع و احوال ما است.
در آغاز بین بچه ها صلح و صفا حاکم است و همه چیز به خوبی و خوشی پیش می‌رود اما اندک اندک...اندک اندک جمع گرگان می‌رسند !

گرگهای درون، چنگ و دندان نشان می‌دهند و آن بهشت زمینی را به دوزخی از آتش و خون تبدیل می‌کنند.

جای خرد و پاک اندیشی، زشتی و پلشتی می‌نشیند و دوستان دیروز به زندان می‌افتند و شکنجه می‌شوند...

انسان، گرگ انسان است.

در دنیایی به سر می‌بریم که این چشم، با آن چشم نیست و انسان، گرگ انسان است. 

نه تنها «سیرن»های خوش آوا، افسون و فریب اند، اورفئوس و «چنگ»ش را نیز، مشتی دروغ  Body of Lies می‌پندارند و زمین و زمان داد می‌زند به هیچ چیز و هیچکس نباید اعتماد کرد.

 Trust No One, Deceive Everyone.   

پیلاتوس Plautus، توماس هابز، شوپنهاور و خیلی‌های دیگر گفته اند: انسان گرگ انسان است.

 Homo homini lupus.

آنچه در اطراف خودمان و در جهان شاهدیم نیز، همین را می‌گوید.

اما کودک پاک و معصومی که درون هرکدام ماست، نمی‌خواهد و نمی‌تواند بپذیرد انسان، گرگ انسان است.

چون بی‌تجربه و بی‌آلایش است و سرد و گرم روزگار را نچشیده؟ نه فقط.

کودک پاک و معصوم درون ما، ساده و ذهنی است اما این سادگی از جنس بلاهت نیست.

اگر بپذیریم انسان گرگ انسان است، ظاهرا پیچیده شده و به بلوغ رسیده ایم، اما آرام آرام نگاهمان عوض شده، در آسمان پرستاره آبی، جز سیاهچاله و ابرهای تیره و تار چیزی نمی‌بینیم و یادمان می‌رود که پایان هر شب سیاهی سپید است و سیاهچاله ها نیز انتها دارند. یادمان می‌رود که زیبایی و پاک سرشتی و انسانیت هم وجود دارد و واقعی‌است.

اگر بپذیریم انسان گرگ انسان است، در پوش واقع بینی، قیچ و لوچ شده، بر زبان و ذهن و قلم‌مان، چنگ و دندان گرگ می‌نشیند و زهر می‌چکد.

این ابتلاء کوچکی نیست و اگر موجش ما را بگیرد تا مسخ نکند و زمین‌مان نزند، رها نخواهد کرد. 

سخن از انسان طبیعی ژان ژاک روسو نیست که در آغوش طبیعت، در حالت ماقبل اجتماعی به سر می‌بُرد، سخن از انسان امروز است که بارها و بارها در خمیر مایه جامعه ورآمده و تخمیر شده‌ و حالا هوا برش داشته و تاقچه بالا گذاشته است.

سخن از انسان امروز، انسان به اصطلاح مدرن و پسامدرن است که که از محیط جانورانه «الحق لمن غلب» (حق با زور و سلطه است)، تاثیر پذیرفته و در روند تکامل تدریجی گرگ بودن قرار دارد و هر روز بد از بدتر می‌شود.

........................................................................

«لحظات تصمیم گیری» بوش

Decision Points (لحظات تصمیم گیری) آقای جورج دبلیو بوش هم، نشان می‌دهد انسان گرگ انسان است. (توجه کنیم که بوش در اینجا یک فرد نیست، یک مسیر و آغاز است.)

***

دو جنگ خانمانسوز در افغانستان و عراق با شبه استدلال های بوش و بلر و ازنار و پامنبری‌های بی‌فرهنگ و حقیر توجیه شد و شب و روز در گوش مردم خواندند: می‌خواهیم ریشه تروریسم در افغانستان را درآوریم و سلاح های کشتار جمعی در عراق را نابود سازیم...

بعد هدف دیگری هم مطرح شد، واداشتن رژیم سیاسی به تغییر و صدور دموکراسی

انگار دموکراسی یک کالا است که بتوان صادر کرد؟

آقای بوش، همانند کسانیکه حواله به تاریخ فردا می‌دهند و می‌فرمایند تاریخ فردا به حقانیت ما گواهی خواهد داد ـ حال را سر می‌بُرد.

 “That’s a decision point only history will reach.”

دفاع از دخالتی که به کشت و کشتار در عراق انجامیده، توهین به افکار عمومی جهان و همه کسانی است که پیشتر هم به آنان دروغ گفته شده‌است.

***

در من ذره‌ای یأس حاکم نیست و می‌دانم ماه زیر ابر نمی‌ماند و زمستانیان هم نخواهند، بهار خواهد آمد...اما، این وارونه‌نمایی ها و بازیها، غنچه لبخند را بر لبان آدمی می‌پزمرَد و نشان می‌دهد که عملاً بر افکار عمومی جهان دشنه و کینه سوار است.

آیا برخلاف گذشته که اهل دانش و فضل و اصحاب قلم و هنر می‌توانستند زندگی درونی فرهنگ‌ها را دگرگون سازند، حالا سازندگان بمب و هفت‌تیرکش‌ها این حوزه را نگرفته و عالم و آدم را مَچَل نکرده‌اند؟

........................................................................

نمونه ایتالیا را نمی‌توان تعمیم داد.

بعد از جنگ جهانی دوم، در میان امریکایی‌ها این دیدگاه که کشورهای آزاد باید رژیم های دموکراتیک داشته باشند تا رژیم هایی نوکرصفت، بیشتر از انگلیسیها جا افتاده بود.

برخلاف انگلستان که هنوز کبکش خروس می‌خواند و یک امپراتوری جهانی بود و با رفتاری که نسبت به مستعمراتش انجام می‌داد شناخته می‌شد ــ آمریکا وعده می‌داد هژمونی در حال شکل گیری اش را بر اساس همکاری و ساخت کشوری دموکراتیک بنا می‌کند و صادر کردن دموکراسی، به قانون عمومی امریکا در سیاست خارجی، راه می‌یابد  و تونی اسمیت Tony Smith  در کتاب America's Mission  (ماموریت آمریکا) و میشل کاکس Michael Cox  در کتاب American Democracy Promotion (ترویج دموکراسی امریکایی) ــ رؤیای امریکایی صدور دموکراسی را به رُخ می‌کشند.

این رؤیا را آمریکایی ها برای مردم اروپا (ایتالیا) به ارمغان آوردند اما آنچه برای مثال در ایتالیا پیش آمد همه جا روی نمی‌دهد. توضیح می دهم.

دولت ایتالیا تا هشتم سپتامبر ۱۹۴۳ کنار آلمان نازی بود. مقاومت مردم ایتالیا که علیه فاشیسم مبارزه می‌کرد مردم ایتالیا را از رویارویی با متفقین برحذر داشت و تبلیغ کرد در شرایط کنونی آمریکا نه اشغالگری خونریز و طماع، بلکه متحد ما است... برای همین وقتی در تابستان ۱۹۴۴ و بهار ۱۹۴۵، نیروهای متفقین به کشورشان آمدند، اکثریت مردم خوشحال شدند. خوشحال شدند که فاشیسم قلم پایش شکست.

در ایتالیا کسی به سوی آمریکایی ها شلیک نکرد. در آلمان و ژاپن هم گرچه از متفقین استقبال گرمی نشد اما مردم با آنها درنیافتادند.

در هر سه کشور حکومت زیر و رو شد. اشغالگران جدید هم آنچنان، جاخوش نکردند. (از جای پا و پایگاههای نطامی که بگذریم)، ارتش آمریکا بعد از مدتی جُل و پلاس خودش را جمع کرد و رفت.

آیا آنچه در عراق روی داد با نمونه ایتالیا قابل قیاس است؟

........................................................................

دموکراسی خربزه و خیار نیست که صادر شود.

آقای بوش تلاش جانفرسای آمریکا را برای تحقق دموکراسی در جهان، (از گذشته تا کنون)، به رُخ می‌کشد و مداخله نظامی در عراق را مشروع جلوه می‌دهد.

تلاش جانفرسای آمریکا را برای تحقق دموکراسی در جهان !؟

حمایت از حکومت های دیکتاتوری (همانند آنچه در امریکای لاتین در طول سال های حضور هنری کیسینجر رخ داد) و دسیسه چینی علیه حکومت های مردمی، چه ربطی به دموکراسی دارد؟

آیا تلاش جانفرسای آمریکا برای تحقق دموکراسی در جهان، نمونه های زیر را هم در بر می‌گیرد:

ایران (۱۹۵۳)، گواتمالا (۱۹۵۴)، اندونزی (۱۹۵۵)، برزیل (۱۹۶۰)، شیلی (۱۹۷۳)، نیکاراگوئه (دهه ۱۹۸۰)، و...

مگر « اعلامیه استقلال آمریکا » که ۲۳۴ سال پیش تنظیم شده بر حق آزادی ابناء بشر برای دنبال کردن خوشبختی، بر حق مردم در تعیین سرنوشت خود و سلب‌ناپذیری حقوقی همچون آزادی و حیات و شادی، تاکید نمی‌کند؟

مگر به صراحت نمی‌گوید: هرگاه دولتی کوتاهی کرد، مردم حق دارند آن را براندازند و دولت جدیدی شکل دهند که از امنیت و شادی آن ‌ها حفاظت کند؟ مگر برحق فردی حفظ سلاح آنشین پا نمی‌فشارد تا صاحبان قدرت حواس شان باشد؟

حمله و تجاوز به ملتهای دیگر از کدام میثاق و سند افتخارآمیز ایالات متحده درمی‌آید؟

اگر در ایالات متحده یکی از بهترین دموکراسی های لیبرال جهان مستقر است، (که هست)، چرا باید به ستم و تجاوز آلوده شود تا مرتجعین با هیستری ضدآمریکایی بتوانند پی را کور کنند و مردم را بفریبند؟

آیا نقض حقوق بشر، حمله به جمعیت غیرنظامی و حتی شکنجه، (چون خارج از آمریکا به وقوع می‌پیوندد)، موجّه و مقبول است و اهمیت چندانی ندارد؟

***

مداخله نظامی خشت بر دریا زدن است و نمونه های زیر نشان می‌دهد آمریکا از این طریق به جایی نرسیده‌است:

پاناما (۱۹۳۶-۱۹۰۳)، نیکاراگوئه (۱۹۳۳-۱۹۰۹)، هائیتی (۱۹۳۴-۱۹۱۵)، جمهوری دومینیکن (۱۹۲۴-۱۹۱۶) و کوبا (۱۹۲۲-۱۹۱۷، ۱۹۰۹-۱۹۰۶، ۱۹۰۲-۱۸۹۸)

آیا حضور گسترده نظامیان ایالات متحده در کره جنوبی به نتیجه دلخواه رسید؟ در ویتنام جنوبی و کامبوج، امریکا حتی نتوانست از طریق حکومتهای دست نشانده اش عصیان به حق کمونیستها را دفع کند و جز بدنامی و پلیدی اثری بر جای نگذاشت.

در هائیتی هم تلاش آمریکا (بعد از جنگ سرد) به جایی نرسید. تنها در پاناما (۱۹۸۹) و گرانادا (۱۹۸۳)، بعد از جنگ جهانی دوم، پیشرفتهایی حاصل شد.

(بگذریم که این نظر را فرهنگ‌ورزان پانامایی نمی‌پذیرند. از کسانیکه با مانوئل نوریگا، مخالف بودند هم شنیدم که حمله ایالات متحده به پاناما در ۱۹۸۹ میلادی، برخلاف اسمی که بوش پدر (جرج واکر بوش) برآن گذاشت (عملیات هدف مشروع Operation Just Cause )، مشروعیت نداشت و دست داشتن مانوئل نوریگا، رئیس جمهور پاناما، در قاچاق مواد مخدر یا دفاع از دموکراسی و حقوق بشر صرفاً بهانه برای دخالت آمریکا در پاناما، ایجاد تغئیرات دلخواه در ارتش و چیره شدن بر کانال پاناما بود.

در پاناما، کمتر کسی به جنگ افروزی آمریکا فحش نمی‌دهد. بارها و بارها در پاناماسیتی، در بوکه‌تو، جاکوئه، رمدیوس، کولون، و بوکاس...پای صحبت مردم مُسن که گذشته را بیاد داشتند، نشستم. بیشتر شان بد و بیراه می‌گفتند.

***

مداخله نظامی ایالات متحده در بوسنی و کوزوو با اینکه ناتو هم کمک‌کارش بود، دموکراسی به ارمغان نیاورد.

حالا آیا عراق و افغانستان که بیشتر مردم، به آمریکا به چشم اشغالگر و متجاوز نگاه می‌کنند، نتیجه بهتری خواهد داد؟

آیا در این دو کشور بوش گزیده و جنگ زده، «جنگ همه علیه همه» را به وضوح نمی‌بینیم؟ سنت گرائی مبتذل در حال رشد است یا اندیشه های مدرن؟

بوش و پادوهایش خیال می‌کنند دموکراسی خربزه و خیار است و می‌شود با کامیون و کشتی... جا به جا نمود.

........................................................................

جنگ برای ترویج صلح؟ خشونت برای حفظ دموکراسی؟!

آقای بوش مدعی است که هدف از رفتن به عراق و افغانستان صلح و دموکراسی است.

جنگ برای ترویج صلح؟!

خشونت برای حفظ دموکراسی؟!

این دیگر از آن حرفها است..

نیاز به توضیح ندارد که گرچه صدام حسین، مصدق و آلنده و لومومبا نبود (جنگ‌خو و دیکتاتور بود)، اما سیاست دولت آمریکا در عراق، دنباله همان سیاستی است که مصدق را بر انداخت، لومومبا را ُکشت و آلنده را ساقط کرد.

همه پژوهشگران می‌دانند (نگویند هم، می‌دانند) که حمله به عراق، در راستای «برنامه آمریکای قرن جدید»

 The Project for the New American Century (PNAC)

قرار داشت و برخلاف سخنان بوش، پیش از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ برنامه‌ریزی شده بود.

بوش و بلر و ازنار...همه و همه، از آغاز می‌دانستند اسلحه کشتار جمعی در عراق، بهانه است.

آقای جورج بوش که مثل کالیگولا Caligula  امپراتور خودخواه روم باستان، به خودش دسته‌گل می‌دهد و خیلی ازخودراضی است، در کتابش با طرح اطلاعات سوخته و قبلاً افشا شده، به روش های ظالمانه شکنجه اشاره می‌کند اما به جای محکوم کردن، آزار زندانیان و شکنجه با آب waterboarding (خفه کردن مصنوعی)، را که در جنگ ویتنام هم بازجویان آمریکایی به کار بردند، توجیه کرده، بدان لباس قانون و اخلاق می‌پوشد.

عجبا که برخی مریدان بوش حمایت وی را از شکنجه زندانیان با آب، با اشاره به داستانی در مورد سقراط، به فلسفه و حکمت ربط داده‌اند !

Socrates responded by plunging the student’s head underwater and telling him he will learn once his desire for knowledge is as great as his desire to breathe.

جوانی از سقراط خواست معلم او باشد.
سقراط سر او را در آب فرو برد. وقتی که دست خود را بر داشت تا جوان نفس بکشد، سقراط پرسید: چه می‌خواهی؟ جوان گفت: هـوا. هـوا می‌خواهم.
سقراط گفت: هر وقت که نیاز به دانش را به قدر نیاز به هوا احساس کردی، آن را به دست خواهی آورد.

حالا این داستان چه ربطی با شکنجه زندانیان دارد، خدا می‌داند !

***

از سرگرم کردن پنتاگون با طرح حمله نظامی به ایران، ادعای زاویه داشتن با دیک‌چینی، تناقض‌ها در موضوع حمله به عراق... تعریف و تمجید از تونی بلر که در کتاب آقای بوش «وینستون چرچیل مدرن» نام گرفته، می‌گذریم.  

........................................................................

هیچکس نمی‌گوید ماست من ترش است،

سر مخالف را زیر آب کردن و تعزیر با آب، پیش‌تر در اروپا (در دادگاههای تفتیش عقاید ایتالیا و اسپانیا) رواج داشته و در فیلیپین و الجزایر و کامبوج و شیلی و آرژانتین هم به‌کار رفته است.

در قرن هفدهم تاجران هلندی (به خاطر رقابت با همکاران انگلیسی‌شان)، از این شیوه ضدانسانی در هندوستان استفاده کردند و بریتانیا (۱۹۳۰) و دولت اسرائیل (۱۹۷۰)، با اعراب تست فرموده‌اند !

شیفتگان قدرت (تمامشان)، به سوژه (به زندانی) به چشم دشمن می‌نگرند و با توجیهات ایدئولوژیک خود را نه گرگ، چوپانانی مومن و پرهیزکار می‌بینند که به داد رَمه رسیده‌اند !

زندانی، دشمن طبقه کارگر و انترناسیونالیسم پرولتری است؛

کافر و منافق و مرتد و ضد خدا و پیامبر است؛

ضد امنیت ملی و منویات ملوکانه است؛

خصم سازمان و تشکیلات و عامل حکومت است؛

بنیادگرا است، ضد مدنیت و دموکراسی است...

استدلال همه «لِوی‌یاتان ‌های مستبد و خودخواه»، از یک رنگ است.

شکنجه می‌کنیم تا شکنجه از بین برود !!

هیچکس نمی‌گوید ماست من ترش است،

توجیه‌کنندگان تیرباران کمونیستهای دلیر در بیدادگاهای استالین،

امثال «بریا» و قاتلین اسرای کاتین،

نظایر پرویز ثابتی و حسین‌زاده و رسولی و شاهین،

آخوندهای عمامه دار و بی عمامه در اوین،

آنها که در مبارزه علیه حکومت دینی، به عملیات مهندسی و آزار اسیران خود کشیده شدند... و، بازجویان گوانتاناما و ابوغریب...همه و همه، قیافه حق به جانب می‌گیرند و آزار زندانیان را که از نظر آنان تروریست و کافر و خرابکار و بریده مزدور و نفوذی و ضد طبقه کارگر است، توجیه می‌کنند.

از هر طرف که رفتم جز وحشتم نیفزود
زنهار ازین بیابان وین راه بی نهایت
در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود
از گوشه ای برون آی، ای کوکب هدایت

........................................................................

خونه نشینی بی‌بی، از بی‌چادری است.

بوش را منع نکنیم. همه ما به نوعی بوش هستیم و وقتش که برسد همه چیز را زیر پا می‌گذاریم و توجیه می‌کنیم. گربه دستش به گوشت نمی‌رسد که می‌گوید «پوف»، وقتش که برسد دمار از روزگار همدیگر در می‌آوریم و همدیگر را می‌دریم.

وقتی قرار است یکی را از مابهتران زمین بزنند، نخستین کسانی که به روی وی تیغ می‌کشند دوستان دیروزند.

بوخارین و دوبچک و ایمره ناگی و مانس اشپربر و خلیل ملکی و ناصر زربخت و غلامحسین فروتن و مجید شریف واقفی و امثال شعاعیان به کنار...در ماجرای کنارزدن آیه الله منتظری اولین کسانیکه به خانه اش ریختند و نوشتند اینجا لانه دوم جاسوسی آمریکا است، «آخوند ـ بازجو»های مرید وی بودند و ویش‌تر، فقیه عالیقدر... فقیه عالیقدر، از زبان‌شان نمی‌افتاد.

در نشست‌های حزبی و سازمانی که «جبر جّو»، همه را به خوش رقصی وامی دارد و بر سر سوژه می‌ریزد، در تقسیم ارث و میراث، در هر طلاق و جدایی (از همسر، دوست یا فعالیت سیاسی)، حتی وقتی در یک روز سرد بارانی همراه با دیگران، منتظر تاکسی هستیم، و تقلا می‌کنیم با بامبول و کلک و کنارزدن بقیه، خود را در تاکسی بچپانیم، حرکات و سکناتی ظاهر می‌شود که جنگ چالدران در برابرش هیچ است !

از جنگهای صلیبی، هلوکاست، کشتار کاتین، و از اسیرکشی سال ۶۷ که (در صف قاتلان) کینه و پلیدی رویهم ریختند، حرف نمی‌زنم. صفحه گویای حوادث نشریات هم به کنار.

چرا وقتی می‌خوابیم، درها را قفل می‌کنیم؟

چرا مفتون قدرت و برتری و خودکامگی هستیم؟ چرا از کودکی سفارش شده ایم: مواظب خودت باش، حواست باشه کلاه سرت نزارند...

Bellum omnium contra  omnes   بللوُم اُمنیوم کُنترا اُمنِس

به قول Anaal Nathrakh  (انال نتراک)، که مضمون فوق را در ترانه جیغ‌آلود و شلوغی خوانده است، سایه همدیگر را با تیر می‌زنیم، همه علیه همه جنگ می‌کنیم و به روی هم تیغ می‌کشیم...

بل‌لوُم اُم‌ نی‌یوم کُنت‌را اُم‌نِس / بل‌لوُم اُم‌ نی‌یوم کُنت‌را اُم‌نِس/ بل‌لوُم اُم‌ نی‌یوم کُنت‌را اُم‌نِس...

***

راستی اگر انسان، گرگ انسان نیست اینگونه آرزوها چه معنا دارد:

روزی ما دوباره کبوترهایمان را پیدا خواهیم کرد

و مهربانی دست زیبایی را خواهد گرفت

روزی که کمترین سرود بوسه است

و هر انسان برای هر انسان برادری است

روزی که دیگر درهای خانه مان را نمی‌بندیم 

و قفل افسانه ایست

 

بگذریم از هزاران اثر ادبی و هنری که در تمنای صلح و برادری پدید آمده‌اند. بگذریم که نابرادری و نابرابری حرف اول را می‌زند و به همین دلیل در هر انقلاب واژه برادری و برابری مطرح می‌شود.

........................................................................

 

حق با کسی است که قدرت را در اختیار می‌گیرد؟

 

آقای بوش پیشتر از انتشار کتاب خاطراتش هم، با ژستهای ویژه نشان می‌داد که حق با قدرت برتر است.

شب و روز منبرهای الکترونیکی و میدیای خدمتگزار نظم نوین جهانی همین ساز را می‌زنند و جار می‌زنند حق با زور و سلطه است.

 

چرا در حالیکه ازنظرتئوری پذیرفته شده حق با انسان است و قدرت باید برآمده از اراده و اختیار انسان باشد... اما در عمل حق با کسی است که قدرت را در اختیار می‌گیرد حتی اگر ناحق باشد؟

از قدیم و ندیم همین جور بوده، افلاطون حق را به زمامداران می‌دهد و بیهقی از کسانی که در نظر او به سلطان وقت خیانت می‌ورزند، به درشتی یاد می‌کند.

استدلال بیهقی دقیقاً مبتنی بر اصل «الحق لمن غلب‌» است‌، از دیدگاه بیهقی،  البتکین و سبکتکین که بر خداوندان خود عصیان کرده بودند چون فاتح شده بودند به نظر او حق داشتند. ولی هارون خوارزمشاه و طغرل‌ سلجوقی چون نابود می‌شوند، به زعم او خائن‌اند.

غزالی هم در احیاء العلوم به سلطه و زور حق می‌دهد. حق با کسی است که پیروز شده است، قضاوت و حاکمیت نیز با او است و ما هم با او هستیم.

الحق لمن غلب - الحکم لمن غلب، نحن مع من غلب. (غزالی،۰۲، ۱۳۰)

 

امام شافعی معتقد است قیام در برابر خلیفه وقت جایز نیست و قتل شورش کننده واجب است، اما اگر فرد شورش کننده بر حاکم وقت پیروز شود و حاکمیت را بدست آورد، او مصداق اولوالامر و ولایتش مشروع است.

هر که خر شد پالونش و هر که در شد دالونش می‌شویم !

 «من ولی الخلافه فاجتمع علیه الناس و رضوا به فهو خلیفه و من غلبهم بالسیف حتی صار خلیفه فهو خلیفه»

 ......

قاضی ابویعلی (متوفای ۴۵۸هـ.ق)، که در عصر خویش قاضی القضات بوده است به زور مشروعیت می‌دهد و می‌گوید:

 کسی که بر مردم به وسیله شمشیر غلبه کند، به گونه ای که خلیفه مسلمانان گردد و امیرالمؤمنین نامیده شود، هرگز برای کسی که ایمان به خداوند و روز قیامت دارد، روا نیست که شب بخوابد و او را امام خویش نداند، چه وی خلیفه نیکوکاری باشد و چه فاسق»(احکام السلطانیه، ۲۳)

کسان دیگری از جمله ابن تیمیه، فضل الله روزبهان خنجی، ابن قدامه حنبلی (که در زمان خودشان مطرح بودند)، نیز احکام عصر شترچرانی را تکرار کرده‌اند.

......................................................................

 

 «کسی از پیروز سئوال نمی‌کند» !

 

در نامه علی ابن ابی طالب به مالک اشتر آمده:

 «ولا تکوننَّ علیهم سبعاً ضاریاً تغتنم أکلهم...»

  «مردم اگر هم کیش تو نیستند در آفرینش از یک گوهرند. چونان جانوری شکاری که خوردنشان را غنیمت شماری، درنده مباش»

اما در منطق ضد اخلاقی و پرسش ستیز مرتجعین مذهبی، انسان همدم همنوع خویش نیست، گرگ انسان است، بگذریم که «گرگ ها یکدیگر را نمی‌خورند» و این خود نشان می‌دهد که گرگ نسبت به گرگ «رفتار انسانی» دارد!

 

امثال صانعی و اردبیلی و موسوی تبریزی که در تئوری روی «الحق لمن غلب‌» خط می‌کشند و استدلال می‌کنند برخلاف علمای اهل تسنن، فقهای شیعه چنین اعتقادی ندارند ـ در دهه ۶۰ عملاً از سلطه بر زندانیان، محق بودن خود و نظامی را که به خون پاکترین جوانان ایران آلوده بود، نتیجه می‌گرفتند و به زبانی دیگر الحق لمن غلب را به رُخ می‌کشیدند. حق جز با شلاق‌به‌دستان نبود.

اضدادشان نیز گفته اند «کسی از پیروز سئوال نمی‌کند» !

......................................................................

 

خیز تا بر کلک آن نقاش دست افشان کنیم...

 

آیا همه چیز فسانه و بازی است؟ آیا آنچه حقیقت می‌خوانیم و در طول تاریخ چنین خوانده شده است متکی بر فرافکنی احوال و صفات خودمان بر جهان و موجودات جهان و لذا آفریده فکر و خیال و زبان خود ما است؟

آیا همه ما حکم کودکی را داریم که سنگ ریزه ها را اینجا و آنجا می‌گذارد و تپه های شنی می‌سازد تا دوباره آنها را ویران کند؟ می‌سازیم و می‌پرستیم و می‌شکنیم؟

 

گاه فکر می‌کنم تنها نگاه پُرامید و زیباشناسانه به زندگی می‌تواند رنج و شکنج آنرا بکاهد. بارها از خودم پرسیده‌ام چرا سقراط که معتقد بود همه چیز باید به داوری خرد سنجیده شود و چیستی آن معلوم گردد. به هنگام مردن گفت: زیستن یعنی زمانی دراز بیمار بودن؟

آیا باید جهان را چونان بازی هنرمندانه نگریست و زشتی ها و ناهماهنگی هایش را نیز بخشی از بازی فناناپذیر آن پنداشت، تا دردهایی که مثل خوره روح آدمی را می‌خورد، تحمل شود؟

شاید به هنر (و به نیایش و دیدار با خویشتن)، محتاجیم تا بتوانیم از پس رذ‌التها و ستم ها، از پس اندیشه های پوچ‌گرایانه و نیست انگارانه، و این هستی پرسش‌برانگیز هراس‌انگیز برآئیم و زندگی کنیم. زندگی کنیم و در برابر ارباب بی‌مروت دنیا بایستیم، دست نیاز جز به سوی آن بی نیاز دراز نکنیم، به احدالناسی امید و هراس نداشته باشیم و، سرزنش خارهای مغیلان را به هیچ انگاریم.

 

 

 « لِوی‌یاتان » Leviathan

 

کتاب «انجیل شیطانی» The Satanic Bibleنوشته آنتوان لاوی (که به آن لِوی‌یاتان هم نام نهاده اند)، و رمان لِوی‌یاتان نوشته «پل استر»، با کتاب توماس هابز (کتاب مشهور لویاتان) اشتباه نشود.

 

...............................................

 

اورفئوس و «سیرن»ها

 

بر اساس یک داستان حماسی اساطیر یونان باستان، هنگامی که رهپویان در پی گمشده خویش راهی دریا شدند و بر کشتی نشستند به دیار «سیرن‌ها»  ‎Σειρήν‏، که ظاهر خوش خط و خالی داشتند و، ادعا می‌کردند «دختران خدای دریا هستیم» ــ رسیدند.

 

 «سیرن ها»، پریان دریایی بد طینت و خوش‌صدایی بودند که با آواز دل‌فریب خود، دل اهل کشتی را می‌ربودند و پس از این دلربایی، به امواج ویرانگر دریا می‌کشیدند.

در این راه هولناک و پُر وسوسه، همه غرق و نابود می‌شدند و، هیچ کشتی، توانایی عبور از قلمرو آنان را نداشت.

 

چنگ‌ نواز هنرمندی، که اسمش «اورفئوس»  ‎Ορφεύς  بود بر آن شد جلوی فریب را بگیرد. آن‌چنان آوازی سر داد که نوای فریبنده «سیرن‌ها»، گم و گور شد...

 

...............................................

 

اشارات مارکس و انگلس و نیچه، به «جنگ همه علیه همه»

 

توماس هابز در « لِوی‌یاتان »، از «انسان گرگ انسان است» و «جنگ همه علیه همه»، بحث کرده است.

کارل مارکس در «مسئله یهود» Zur Judenfrage  و نیز در نامه ای که ۱۸ ژوئن ۱۸۶۲ برای انگلس نوشته، ضمن یادآوری آراء داروین به «جنگ همه علیه همه» اشاره می‌کند.

 

انگلس نیز، در نوامبر ۱۸۷۵ نامه ای برای «پیوتر لاوروویچ لاوروف » Лавров, Пётр Лаврович  نوشته و ضمن اشاره به تکامل انواع، در بند ششم نامه، گوشه ای به ایده توماس هابز Bellum omnium contra omnes ، و جنگ همه علیه همه، می‌زند.

نیچه هم در کتاب Über Wahrheit und Lüge im außermoralischen Sinn به «انسان، گرگ انسان است»، می‌پردازد.

...............................................

 

نامه مارکس به انگلس

 

I'm amused that Darwin, at whom I've been taking another look, should say that he also applies the 'Malthusian' theory to plants and animals, as though in Mr Malthus's case the whole thing didn't lie in its not being applied to plants and animals, but only - with its geometric progression - to humans as against plants and animals. It is remarkable how Darwin rediscovers, among the beasts and plants, the society of England with its division of labour, competition, opening up of new markets, 'inventions' and Malthusian 'struggle for existence'. It is Hobbes' bellum omnium contra omnes and is reminiscent of Hegel's Phenomenology, in which civil society figures as an 'intellectual animal kingdom', whereas, in Darwin, the animal kingdom figures as civil society.

...............................................

 

Decision Points خاطرات بوش: لحظات تصمیم گیری

Publishing Details

Publisher: Random House

Date: November 09, 2010

Edition: Illustrated

ISBN13: 9780307590619

ISBN: 0307590615

BINC: 3120240

 

 

سی و سومین رئیس جمهور آمریکا، هری ترومن Harry Truman  دو جلد کتاب خاطرات دارد که نام یکی از آنها این است:

 "Year of Decisions"  (سال تصمیمها)

 

بنظر می‌رسد آقای بوش در انتخاب نام کتابش، Decision Points  گوشه چشمی به نامی که ترومن برای خاطراتش گذاشته، داشته‌است.

 

***

جدا از خاطرات هری ترومن، «سایمن گرانت» Simon Grant (هجدهمین رئیس جمهور آمریکا) هم خاطرات خودش را در ۱۸۸۵ منتشر نموده است. اما نه ترومن و نه سایمن گرانت، هیچکدام مثل کلینتون و بوش سر و صدا راه نیانداختند و قصد توجیه کارهای ناسنجیده خودشان را نداشتند و در مورد اثرشان بزرگنمایی نمی‌شد.

 

 Terry Holt یکی از مشاورین و مریدان آقای بوش گفته است: وقتی شما کتاب پریزیدنت بوش را می‌خوانید می‌بینید ۸ سال بار تمام جهان لحظه لحظه بر دوش وی بوده است !

*** 

آقای جورج دبلیو بوش، حدود ۲ سال روی کتاب خاطراتش Decision Points  (لحظات تصمیم گیری)، کار کرده و نهایتاُ در ۴۹۷ صفحه و ۱۴ فصل، نهم نوامبر ۲۰۱۰ انتشار داده است.

Decision Points  (لحظات تصمیم گیری)، با همکاری «کریستوفر میچل» Christopher Michel  که سخنرانی هایش را یاداشت می‌کرد، نوشته شده، و بر خلاف کتاب خاطرات تونی بلر که با عکس زیاد همراه است، تنها عکس روی جلد را دارد.

*** 

فصل اول به وقایع قابل توجه در زندگی شخصی مثل تصمیم برای ترک نوشیدن مشروبات الکلی در سن ۴۰ سالگی، احساس بوش نسبت به سقط جنین و اینکه در گذشته جنین سقط شده مادرش را دیده و متاثر شده است و...اختصاص یافته است.

فصل دوم دو دوره فرمانداریش در تگزاس را در برمی گیرد و...

در فصول دیگر به جوادث گوناگون دوران ریاست جمهوری می‌پردازد.

قرار ملاقات ها، پیش و بعد از یازده سپتامبر، این ادعا که قصد داشته دیک چینی را کنار بگذارد تا نگویند همه چیز زیر سر او است و یکبار هم بر او غضب کرده چون تقاضای عفو یک مجرم را داشته است...

جنگ در افغانستان، التماس و عّز و چّز «الی ویزل»، بازمانده «هولوکاست» برای برخورد نهایی با صدام، (که روی تصمیم بوش برای آغاز عملیات تآثیر گذاشته است)، تلاش سفیر عربستان سعودی «بندر بن سلطان» برای آغاز جنگ در عراق، نقش «حسنی مبارک» در خطرناک جلوه دادن صدام و اینکه عراق دارای سلاح های کشتار جمعی خیلی خطرناک است و می‌خواهد علیه قوای نظامی آمریکا استفاده کند، دیدگاه «ال‌گور» Al Gore  و «جان کری» John Kerry که در سال ۲۰۰۲ به نوعی انجام عملیات علیه صدام را توصیه می‌کردند.

Al Gore said in 2002 that, "Iraq's search for weapons of mass destruction has proven impossible to completely deter and we should assume that it will continue for as long as Saddam is in power."

The same year, Senator John Kerry said, "The threat of Saddam Hussein with weapons of mass destruction is real."

نامه ای که برای پدرش نوشته و بوش پدر وی را به استواری و عمل نهایی علیه صدام ترغیب کرده است...

"You are doing the right thing...you have done that which you had to do."

 

  «شروع جنگ در عراق، سقوط وال استریت، زندانیان گوانتاناما، پیدا نشدن سلاحهای کشتار جمعی، اشاره به اشتباه در عراق و انحلال ارتش عراق، مسائل داخلی، بیمه های اجتماعی، مسئله مهاجرت، طوفان کاترینا، کمک به کشورهای در حال توسعه، تصمیم به اعزام نیروهای بیشتر به عراق در سال ۲۰۰۷، بحران مالی سال ۲۰۰۸ و...

 

***

برنارد شاو گفته است:

 "When you read a biography remember that the truth is never fit for publication."

 

وقتی کتاب خاطرات می‌خوانید یادتان باشد که حقیقت هرگز برای انتشار مناسب نیست. (آنچه می‌خوانید همه ماجرا و حقیقت ماجرا را در برندارد.)

 

بوش نیز همانند تونی بلر، از آینده و تاریخ مدد گرفته تا بر درستی تصمیماتش صّحه بگذارد !

 

***

انتشار کتاب بوش چند روز بعد از انتخابات میاندوره ای کنگره آمریکا معنای خاص خودش را دارد، بخصوص که اوباما با آثار ویرانگر میراث بوش (دخالت در عراق و افغانستان، رکود اقتصادی ای که از جنگ دوم به این سو سابقه ندارد و کسری بودجه عظیم) روبرو است.

 

با توجه به انتخابات میاندوره ای کنگره آمریکا که دموکرات ها تنها ۱۹۲ کرسی را کسب کردند اما جمهوری خواهان توانستند ۲۴۳ کرسی از ۴۳۵ کرسی مجلس نمایندگان را از آن خود کنند و در مجلس سنا نیز با کسب ۴۶ کرسی از ۱۰۰ کرسی موقعیت خود را بهبود بخشیدند ــ فرستادن بوش (در این ایام بخصوص) به صحنه و برسرزبان افتادن خاطرات وی و اینکه عذرخواهی برای رفتن به عراق معنی ندارد چون اساساً تصمیم درستی بوده است ـ بی‌ارتباط با انتخابات ۲۰۱۲ و عزم جمهوریخواهان برای کنارزدن رقیب نیست.

 

***

همه کتابهای خاطرات به ویژه وقتی توسط سیاستمداران نوشته می‌شود، تا حدودی با توجیه عملکرد خودشان همراه است و صاحب خاطرات آگاهانه و ناآگاهانه می‌کوشد در برابر قضاوت آیندگان و تاریخ، سنگ بیاندازد و پیشدستی کند. در اینگونه خاطرات کمتر با گزارش صادقانه رویداها و تعلیل (تحلیل علتها)ی آن روبرو هستیم.

 

رفتار و کردار بوش چه وقتی مشت بر روی میز می‌کوبید وداد و هوار راه می‌انداخت و چه زمانیکه زیر میز و دور از نگاه جامعه با امثال دیک‌چینی نقشه می‌ریخت و به حساب مردم آمریکا می‌گذاشت، تردید برمی‌دارد و آقای بوش در این کتاب به جای آنکه توضیح دهند چرا در افکار عمومی جهان نام ایالات متحده با جنگ‌افروزی و توطئه آلوده شده، به توجیه عملکرد خود می‌پردازد.

اصلی ترین استدلال آقای بوش این است که اگر تصمیمات درست ایشان در مورد افغانستان و عراق و خاورمیانه و اروپا نبود، الآن دنیا وضع دیگری داشت، اما می‌توان این سئوال را جور دیگری هم پرسید:

اگر این به اصطلاح تصمیمات داهیانه نبود، دنیا همین وضع کنونی را داشت؟

 

 ای دریغا رهــزنان بنشسته اند
صد گــره زیر زبانــم بسته اند

این سـخن اشکسته می‌آید دلا
این سخن درّ است و غـیرت آسیا...

 

همنشین بهار

 hamneshine_bahar@yahoo.com